Yangın Alarm Sistemi🧠 1. Gaz Algılama ve Güvenlik Sisteminin Amacı
Bu sistemler, ortamdaki yanıcı (LPG, metan, hidrojen vb.), zehirli (CO, H₂S, NH₃ vb.) veya oksijen eksilmesi gibi tehlikeli gaz konsantrasyonlarını erken tespit ederek alarm verir ve gerekirse otomatik önlem alır (örneğin havalandırmayı açmak, vanayı kapatmak).
🖼️ Temel çalışma prensibi diyagramı:
⚙️ 2. Sistem Bileşenleri
| Bileşen | Görevi | |
|---|---|---|
| Gaz Dedektörü / Sensör | Belirli gazın konsantrasyonunu ölçer (%LEL, ppm). | |
| Kontrol Paneli | Dedektörlerden gelen sinyalleri değerlendirir; alarm, fan, vana kontrolünü yapar. | |
| Sesli ve Işıklı Alarm (Siren + Flaşör) | Tehlike durumunda sesli ve görsel uyarı verir. | |
| Vana / Röle Kontrol Ünitesi | Gaz kaçağı algılandığında gaz hattını kapatır veya havalandırmayı çalıştırır. |
🔍 3. Gaz Türleri ve Algılama Prensipleri
| Gaz Türü | Tipik Algılama Teknolojisi | Kullanım Alanı |
|---|---|---|
| Yanıcı Gazlar (Metan, LPG, Propan) | Katalitik sensör, IR sensör | Mutfak, dolum istasyonu, boya tesisi |
| Karbon Monoksit (CO) | Elektrokimyasal sensör | Kapalı otopark, jeneratör odası |
| Hidrojen (H₂) | Katalitik / yarı iletken sensör | Akü şarj odaları, laboratuvarlar |
| Amonyak (NH₃) | Elektrokimyasal sensör | Soğutma tesisleri |
| Oksijen (O₂) | Galvanik hücre tipi sensör | Kapalı ortam / tank içi güvenlik |
🖼️ Çoklu gaz sensör modülü örneği:
🏭 4. Kullanım Alanları
-
Doğalgaz, LPG ve hidrojen dolum istasyonları
-
Kimya, boya, ilaç üretim tesisleri
-
Otoparklar (CO, NO₂ izleme)
-
Endüstriyel mutfaklar
-
Enerji santralleri / akü şarj odaları
-
Laboratuvar ve AR-GE merkezleri
🧾 5. Gaz Algılama Sistemi Bakım ve Periyodik Kontrol
Periyodik kontroller gaz dedektörlerinin güvenilirliğini korumak için zorunludur.
| Periyot | İşlem | Açıklama |
|---|---|---|
| Aylık | Görsel kontrol | Cihazlar, kablo ve bağlantılar kontrol edilir. |
| 3-6 ayda bir | Fonksiyon testi (bump test) | Gaz uygulanarak alarm fonksiyonu test edilir. |
| Yılda 1 | Kalibrasyon | Sensör fabrika gaz standardına göre yeniden ayarlanır. |
| 5 yılda bir | Sensör değişimi | Çoğu sensörün ömrü 3–5 yıldır. |
🧰 Kalibrasyon ve test işlemleri TS EN 60079, TS EN 50271, TS EN 45544 gibi standartlara uygun yapılmalıdır.
🧩 6. Alarm Seviyeleri ve Otomasyon
Tipik gaz alarm seviyeleri (örnek: metan/LPG için):
-
%20 LEL (Ön Alarm) → Fan devreye girer
-
%40 LEL (Ana Alarm) → Sesli/ışıklı alarm aktif
-
%60 LEL (Acil Durum) → Gaz vanası kapatılır
🔒 7. Entegre Güvenlik ve Bildirim
-
Yangın alarm sistemi ile entegre olabilir.
-
SCADA / BMS sistemlerine veri aktarımı yapılabilir.
-
SMS / IP tabanlı bildirim ile uzaktan izleme mümkündür.
📘 Sonuç
Gaz algılama ve güvenlik sistemleri, yangın kadar kritik olan patlama, zehirlenme ve oksijen eksilmesi risklerine karşı erken uyarı ve otomatik müdahale sağlar.
Uygun sistem seçimi için mutlaka:
-
Gaz türü,
-
Ortam koşulları,
-
Kullanım yoğunluğu,
-
Sertifika gereklilikleri (ATEX, CE, EN54, TSE)
göz önünde bulundurulmalıdır.
